صورتِ معماریِ دولت

نویسندگان

بابک افشار

پژوهشگر دورۀ دکتری معماری دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران غلامحسین معماریان

استاد تمام دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

تصویر و تصویرسازی در سراسر روزگار قاجار امری پراهمیت بود و میان محصولات تصویری این دوران، مضمون ابنیه و محیط مصنوع تقریباً همواره حضور داشت. اگرچه معماری قاجار بیشتر به عمل معطوف بود تا نظریه ، و شیوه های خود را در صُوَر مبسوطی از متون یا ترسیمات سامان نداد، در تمام آن عصر جریانی متکثر از تصاویر قابل ردیابی بود که بیش و پیش از بناهای ساخته شده، بناهای تصور شده را انعکاس می داد. مسئلۀ این پژوهش ارائۀ روایتی معتبر از این جنبۀ فرهنگ بصریِ آن دوران، در پیوند با دو حوزۀ مرجع به هم وابسته است: نخست تاریخِ عمومیِ دوران قاجار به عنوان بستری برای ظهور مفاهیم «دولت» و «ملت» در معنای معاصر آن ها؛ و سپس تاریخ معماری معاصر ایران به عنوان خاستگاه اصلی این تصاویر و نیز عرصه ای که هر روایت تاریخی از آن ها در نهایت، باید درون آن عمل کند. به این منظور دو مورد تاریخی شاخص از تصاویر چاپ سنگی عهد ناصری در روزنامه های رسمی دولت عَلی ّ ۀ ایران (1287-1277ق) و شَرَف (1309-1300ق) بررسی شده و به مثابه نشانه ای از وقوفِ دولتِ مدرن به عنوان پدیده ای در شُرُفِ تکوین، بر اهمیت فُرم و بیان گریِ فُرمالِ ابنیه و محیط مصنوع مورد تفسیر قرار گرفته اند. آن ها به این تعبیر به منزلۀ اَسنادی از بروز یک دگردیسیِ اساسی در شیوه های مفهوم پردازی از معماری بازخوانی شده اند که به یاری شان، ممکن است فهمی از گشایش چشم دولت در آغاز عصر جدید بر «صورت معماری» همچون وجهی از خویش حاصل آید. این فهم شاید گام کوچکی در فراهم آوردنِ اسباب و مقدمات لازم برای اتخاذ چشم اندازی تاریخی به مناسبات میان معماری و دولت در ایران معاصر باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

خوانش صورت گرایانۀ داستان بلند سفر (نوشتۀ محمود دولت آبادی)

فرمالیسم روسی، رویکردی است که اوایل قرن بیستم به وجود آمد و هدف نظریّه پردازان آن مشخّص کردن شیوه ای علمی در نقد متون ادبی بود. آنان ادّعا داشتند که به جای نویسندۀ اثر، خود اثر ادبی باید در محور توجّه قرار گیرد و «ادبی بودن» متون ادبی، موضوع اصلی در نقد ادبی محسوب شود. آنان با اتّخاذ این شیوه، مطالعه و بررسی متون ادبی را به سوی مسائل مربوط به شکل و تکنیک سوق دادند. در مقالۀ حاضر، علاوه بر توضیحی درب...

متن کامل

مقدمه ای بر صورت بندی میدان معماری معاصر ایران بر اساس" نظریه میدان" بوردیو

معماری معاصر ایران، به باور بسیاری، با معضلات و چالش­هایی روبرو است. تبیین دلایل این معضلات،  علیرغم حضور معماری در زندگی اجتماعی، کمتر از منظر جامعه­شناسی بررسی شده است. نظریۀ «میدان» بوردیو از  نظریاتی است که در حوزه جامعه­شناسی هنر مطرح شده و امکان تحلیل حوزه­های مختلف هنری را مهیا کرده است. واکاوی و تلاش برای صورت­بندی میدان معماری معاصر ایران مطابق با این نظریه، موضوع مطالعه این پژوهش است....

متن کامل

صورت ایوان در معماری ایرانی، از آغاز تا سده‌های نخستین اسلامی

The iwān is one of the most prominent spaces of Iranian architecture whose background can be traced to the historical site of Hasanlu IV (ninth to eleventh centuries B.C.). The inclusion of the iwān in Iranian architecture indicates that it is an historical model and a consistent feature of Iranian architecture, maintaining its continuity over centuries and millennia. This study investigates th...

متن کامل

برخی علل اهمیت یافتن صورت های هندسی و بازتاب آن در معماری و شهر‌سازی تاریخی

چگونگی شکل‌گیری برخی صورت‌های هندسی (شکل‌ها و حجم‌ها) به‌عنوان نشانه‌های آیینی مهم یا نماد و بازتاب آنها در فضاهای معماری و شهری موضوع مورد بررسی این پژوهش است. هدف از انجام این پژوهش نخست توجه به علل شکل‌گیری شکل‌های مربع، دایره، مثلث، مکعب، کره و هرم به‌عنوان صورت‌های مهم هندسی و نمادین و سپس بررسی بعضی از بازتاب‌های آنها در فضاهای معماری و شهری است. پرسش‌های تحقیق این است که چرا این ترکیب‌ها...

متن کامل

طراحی معماری کدگشای کدهای ldpc به صورت کم مصرف

شاخصه های عملکرد و کاربرد بهینه سیستم های مخابرات دیجیتال همچون توان عملیاتی و بازدهی انرژی بالا، اهمیت توجه به پیاده سازی و بهبود عملکرد مدارهای الکترونیکی مورد استفاده در سیستم های مخابراتی را روشن می سازد. مدارات کدگشا به عنوان مصرف کننده بخش قابل توجهی از توان مصرفی گیرنده های دیجیتال در تحقیقات گسترده از نظر نحوه پیاده سازی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. با توجه به برتری عملکرد کدگشای ldpc...

15 صفحه اول

بررسی تأثیر تسهیلات دولت در استحکام و معماری مساکن روستایی (نمونه مورد مطالعه: دهستان سرجام)

مسکن روستایی تجلی­گاه شیوه­های زیستی، معیشتی و نهایتاً نیروها و عوامل مؤثر محیطی و روندهای اجتماعی- اقتصادی تأثیرگذار در شکل بخشی به آن­ها است و هر گونه تغییر در الگوی سکونت و مساکن جامعه روستایی، دگرگونی و تحول گسترده­­ای را در ابعاد مختلف زندگی خانوار روستایی به‌وجود می­آورد، لذا تغییر در معماری مساکن روستائیان نیازمند برنامه‌ریزی اندیشمندانه و مطالعات علمی مبتنی بر شناخت می‌باشد. با توجه به ا...

متن کامل

برخی علل اهمیت یافتن صورت های هندسی و بازتاب آن در معماری و شهر سازی تاریخی

چگونگی شکل گیری برخی صورت های هندسی (شکل ها و حجم ها) به عنوان نشانه های آیینی مهم یا نماد و بازتاب آنها در فضاهای معماری و شهری موضوع مورد بررسی این پژوهش است. هدف از انجام این پژوهش نخست توجه به علل شکل گیری شکل های مربع، دایره، مثلث، مکعب، کره و هرم به عنوان صورت های مهم هندسی و نمادین و سپس بررسی بعضی از بازتاب های آنها در فضاهای معماری و شهری است. پرسش های تحقیق این است که چرا این ترکیب ها...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ ایران

جلد ۷، شماره ۱۸، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023